Article

Bruno Kestemont, Université Libre de Bruxelles; Federal Public Service Economy (City Atrium C - Bureau 5A14, Rue du Progrès, 50 - 1210 Bruxelles, Belgium); e-mail: bruno.kestemont@economie.fgov.be

Kestemont B. 2019. The bottom-up assessment of threatened species. Nature Conservation Research 4(3): 93–106. https://dx.doi.org/10.24189/ncr.2019.036

Electronic Supplement 1: Red list of Belgian species (Link)
Electronic Supplement 2: Robustness check (Link)

Identifying the percentage of endangered species is crucial for the protection of biodiversity from local to global levels. However, the high costs of species evaluation jeopardise the feasibility of evaluating all world species. We propose a model to consolidate imperfect local assessments to a first (conservative) estimation of national to global assessment. We used it for the evaluation of 8132 Belgian species starting with incomplete red lists at lower geographic levels (Belgian regions). The model is based on the logical assumption that if a species is safe («Least Concern») at local level (> 10 000 km²), then it is safe at global level. It can be used at various geographic levels to help aggregate imperfect local red lists into a first estimate of global ones. Testing the model shows that it gives very conservative results because less species are evaluated endangered at global level than when using other methods. Our model can deal with non-standard local red lists, with an error range that is reducing when local red lists become compliant with the IUCN standards. It cannot and does not aim to replace full IUCN-compliant assessments. We show the value of publishing the lists of currently safe species – not only those that are threatened. Actually, in the light of the sixth mass extinction, identifying safe species becomes as important as those that are endangered. We encourage trained biologists to evaluate less-known groups like invertebrates, algae, or microfungi. Our model facilitates a low cost first rough conservative estimate at global level. This can help historical reviews as well as identifying research and policy priorities. Our tests question the IUCN guidelines for species that are stable but only present in areas smaller than a few km².

Belgium, biodiversity, geographic levels, global level, indicator, local level, model, red list, species mass appraisal, threat

Received: 30.08.2018. Revised: 18.04.2019. Accepted: 04.05.2019.

Adriaens T., San Martin y Gomez G., Bogaert J., Crevecoeur L., Beuckx J.P., Lock K., Jonckheere K., Maes D. 2014. Rode Lijst van de lieveheersbeestjes in Vlaanderen. Kansen voor een beter bescherming en een aangepast natuurbeheer. Natuur.Focus 13(3): 118–128.
Bauwens D., Claus K. 1996. Verspreiding van amfibieën en reptielen in Vlaanderen. Turnhout, Belgium: De Wielewaal Natuurvereniging. 192 p.
Biesbrouck B., Es K., Van Landuyt W., Vanhecke L., Hermy M., Van den Bremt, P. 2001. Een ecologisch register voor hogere planten als instrument voor het natuurbehoud in Vlaanderen. Brussel, Belgium: Flower, Instituut voor Natuurbehoud, Nationale Plantentuin van België. 50 p.
Bonte D., Vandomme V., Muylaert J., Bosmans R. 2001. Een gedocumenteerde Rode Lijst van de water- en oppervlaktewantsen van Vlaanderen. Gent, Belgium: Universiteit Gent. 118 p.
Brito D., Ambal R.G., Brooks T., Silva N.D., Foster M., Hao W., Hilton-Taylor C., Paglia A., Rodríguez J.P., Rodríguez J.V. 2010. How similar are national red lists and the IUCN red list? Biological Conservation 143(5): 1154–1158. DOI: 10.1016/j.biocon.2010.02.015
Ceballos G., Ehrlich P.R.D., Barnosky A.D., García A., Pringle R.M., Palmer T.M. 2015. Accelerated modern human-induced species losses: Entering the sixth mass extinction. Science Advances 1(5): e1400253. DOI: 10.1126/sciadv.1400253
De Knijf G. 2006. De Rode Lijst van de libellen in Vlaanderen. In: G. De Knijf, A. Anselin, P. Goffart, M. Tailly (Eds.): De libellen (Odonata) van België: verspreiding – evolutie – habitats. Brussel, Belgium: Libellenwerkgroep Gomphus ism Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. P. 241–257.
Decleer K., Devriese H., Hofmans K., Lock K., Barenburg B., Maes D. 2000. Voorlopige atlas en «rode lijst» van de sprinkhanen en krekels van België (Insecta, Orthoptera) (Rapporten van het instituut voor natuurbehoud, No. 10). Brussel, Belgium: Instituut voor Natuurbehoud. 77 p. DOI: 10.13140/RG.2.2.33472.33281
Dekoninck W., Vankerkhoven F., Maelfait J.-P. 2003. Verspreidingsatlas en voorlopige Rode Lijst van de mieren van Vlaanderen. Brussel, Belgium: Instituut voor Natuurbehoud. 192 p.
Demolder H., Peymen J., Adriaens T., Anselin A., Belpaire C., Boone N., De Beck L., De Keersmaeker L., De Knijf G., De Smet L., Devos K., Everaert J., Geeraerts C., Jansen I., Lommaert L., Maes D., Neirynck J., Onkelinx T., Sioen G., Stevens M., Thomaes A., Thoonen M., Van Den Berge K., Van der Aa B., Van Gossum P., Van Landuyt W., Van Reeth W., Van Uytvanck J., Vermeersch G., Verreycken H., Verschelde P. 2017. Biodiversity Indicators 2017. State of Nature in Flanders. (Belgium). Brussels, Belgium: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. 68 p. (Mededeling van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Vol. 3).
Desender K., Maes D., Maelfait J.-P., Van Kerckvoorde M. 1995. Een gedocumenteerde Rode Lijst van de zandloopkevers en loopkevers van Vlaanderen. Brussel, Belgium: Instituut voor Natuurbehoud. 220 p.
Desender K., Dekoninck W., Maes D., Crevecoeur L., Dufrêne M., Jacobs M., Lambrechts J., Pollet M., Stassen E., Thys N. 2008. Een nieuwe verspreidingsatlas van de loopkevers en zandloopkevers (Carabidae) in België (Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.R.2008.13). Brussel, Belgium: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. 184 p.
Devos K., Anselin A., Driessens G., Herremans M., Onkelinx T., Spanoghe G., Stienen E.W.M., T'Jollyn F., Vermeersch G., Maes D. 2016. De IUCN Rode-Lijst van de broedvogels in Vlaanderen (Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.R.2016.11485739). Brussel, Belgium: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. 54 p. DOI: 10.21436/inbor.11485739
Fichefet V., Barbier Y., Baugnée J.-Y., Dufrêne M., Goffart Ph., Maes D., Van Dyck H. 2008. Papillons de jour de Wallonie (1985-2007). Gembloux, Belgium: Service Public de Wallonie, Direction Générale de l'Agriculture, des Ressources Naturelles et de l'Environnement. 320 p. (Série «Faune-Flore-Habitat», No°4.).
Gardenfors U. 2001. Classifying threatened species at national versus global levels. Trends in Ecology and Evolution 16(9): 511–516. DOI: 10.1016/S0169-5347(01)02214-5
Goffart Ph., De Knijf G., Anselin A., Tailly M. (Eds.). 2006. Les libellules (Odonata) de Belgique: répartition, tendances et habitats. Gembloux, Belgium: Publication du Groupe de Travail Libellules Gomphus et du Centre de Recherche de la Nature, des Forêts et du Bois (MRW-DGRNE). 398 p. (Série Faune-Flore-Habitats. Vol.°1).
Gommers A., Vermoesen F. 2000. Environmental data compendium for Belgium. Brussels, Belgium: OSTC. 250 p.
Grooten M., Almond R.E.A.(Eds). 2018. Living Planet Report – 2018: Aiming Higher. Gland, Switzerland: WWF. 36 p.
Grootaert P., Pollet M., Maes D. 2001. A Red Data Book of Empidid Flies of Flanders (northern Belgium) (Diptera, Empididae s.l.): constraints and possible use in nature conservation. Journal of Insect Conservation 5(2): 117–129. DOI: 10.1023/A:1011315313330
Grootaert P., Strobbe F., Peeters M., Wouters K., Lenglet G., Backeljau T., Van Goethem J. 2010. Belgian Species List. Worldwide electronic publication. SQL Database v. 0.9 Beta on 09 April 2010. Brussels, Belgium: Royal Belgian Institute of Natural Sciences. Available from http://www.species.be.
INBO. 2018. Flanders Red Lists. Available from https://www.inbo.be/en/news/search-flanders-red-lists
IUCN. 2003. Guidelines for Application of IUCN red list Criteria at Regional Levels: Version 3.0. Gland, Switzerland; Cambridge, UK: IUCN Species Survival Commission.
IUCN. 2012. Guidelines for Application of IUCN Red List Criteria at Regional and National Levels: Version 4.0. Gland, Switzerland; Cambridge, UK: IUCN Species Survival Commission. 41 p.
IUCN. 2017. Standards and Petitions Subcommittee 2017. Guidelines for using the IUCN red lists Categories and Criteria. Version 13. 108 p. Available from http://cmsdocs.s3.amazonaws.com/RedListGuidelines.pdf.
IUCN. 2018. The IUCN Red List of Threatened Species. Available from http://www.iucnredlist.org/.
Jacobs J.P. 2003. Atlas des oiseau nicheurs, Données provisoires au 2 juillet 2003. Belgium: DGRNE.AVES-Société d'études ornithologiques. Available from https://www.atlas-oiseaux.qc.ca/faq_fr.jsp.
Jacobs J.P. 2007. Liste Rouge. In: J.P. Jacobs, C. Percsy, H. de Wavrin, E. Graitson, T. Kinet, M. Denoël, M. Paquay, N. Percsy, A. Remacle. (Eds.): Amphibiens et reptiles de Wallonie. Gembloux, Belgium: Aves-Raînne & CRNFB. Ministère de la Région wallonne. P. 331–340. (Série «Faune – Flore – Habitats». Vol.°2).
Jacobs J.P., Dehem C., Burnel A., Dambiermont J.L., Fasol M., Kinet T., van der Elst D., Paquet J.Y. 2010. Atlas des oiseaux nicheurs de Wallonie 2001–2007. Gembloux: Aves et Région wallonne. 524 p. (Série «Faune – Flore – Habitats». Vol.°5).
Jooris R., Engelen P., Speybroeck J., Lewylle I., Louette G., Bauwens D., Maes D. 2012. De IUCN Rode Lijst van de amfibieën en reptielen in Vlaanderen (Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.R.2012.22). Brussel: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. 19 p.
Kestemont B. 2010. A Red list of Belgian Threatened Species. Brussels: Statistics Belgium.
Kingdom of Belgium. 2014. Fifth National Report of Belgium to the Convention on Biological Diversity. Brussels: Belgian Clearing House Mechanism. 141 p.
Lafontaine R.M., Delsinne T., Devillers P. 2013. Évolution des populations de libellules de la région de Bruxelles-Capitale – leurs récentes augmentations – importance de la gestion des étangs. Les Naturalistes Belges 94(2–3–4): 33–70.
Lamotte S. 2006. L'érosion de la biodiversité. Les mammifères, Partim «chauves-souris». Jambes, Belgium: DGRNE. 112 p.
Lister B.C., Garcia A. 2018. Climate-driven declines in arthropod abundance restructure a rainforest food web. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 115(44): E10397–E10406. DOI: 10.1073/pnas.1722477115
Lock K., Stoffelen E., Vercouteren T., Bosmans R., Adriaens T. 2013. Updated red list of the water bugs of Flanders (Belgium) (Hemiptera: Gerromorpha & Nepomorpha). Bulletin de la Société royale belge d'Entomologie 149: 57–63.
Maes D., Van Dyck H. 1999. Dagvlinders in Vlaanderen – Ecologie, verspreiding en behoud. Stichting Leefmilieu. Antwerpen: Stichting Leefmilieu. 480 p.
Maes D., Vanreusel W., Jacovs I., Berwaerts K., Van Dyck H. 2011. Een nieuwe Rode Lijst dagvlinders. De IUCN-criteria toegepast in Vlaanderen. Natuur.Focus 10(2): 62–71.
Maes D., Vanreusel W., Jacobs I., Berwaerts K., Van Dyck H. 2012. Applying IUCN red list criteria at a small regional level: A test case with butterflies in Flanders (north Belgium). Biological Conservation 145(1): 258–266. DOI: 10.1016/j.biocon.2011.11.021
Maes D., Baert K., Boers K., Casaer J., Crevecoeur L., Criel D., Dekeukeleire D., Gouwy J., Gyselings R., Haelters J., Herman D., Herremans M., Lefebvre, J., Lefevre A., Onkelinx T., Stuyck J., Thomaes A., Van Den Berge K., Vandendriessche B., Verbeylen G., Vercayie D. 2014. De IUCN Rode Lijst van de zoogdieren in Vlaanderen (Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.R.2014.1828211). Brussel: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. 30 p.
Maes D., Isaac N.B., Harrower C., Collen B., van Strien A., Roy D.B. 2015. The use of opportunistic data for IUCN Red List assessments. Biological Journal of the Linnean Society 115(3): 690–706. DOI: 10.1111/bij.12530
Maelfait J.-P., Baert L., Janssen M., Alderweireldt M. 1998. A Red list for the spiders of Flanders. Bulletin van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, Entomologie 68: 131–142.
NSI. 1989. Answer to the OECD-Eurostat Joint Questionnaire 1990, National Institute of Statistics and CCIEP. Brussels., Belgium: Unpublished manuscript.
OECD.Stat. 2018. Threatened species. Available from https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=WILD_LIFE
Philippart J.C. 2007. L'érosion de la biodiversité: les poissons. Jambes. Belgium: DGRNE. 80 p.
Pollet M. 2000. Een gedocumenteerde Rode lijst van de slankpootvliegen (Dolichopodidae) van Vlaanderen. Brussel: Instituut voor Natuurbehoud. 205 p.
Rodríguez J.P, Ashenfelter G., Rojas-Suárez F., García Fernández J.J., Suárez L., Dobson A.P. 2000. Local data are vital to worldwide conservation. Nature 403(6767): 241. DOI: 10.1038/35002183
Rockström J., Steffen W., Noone K., Persson Å., Chapin F.S.III, Lambin E., Lenton T.M., Scheffer M., Folke C., Schellnhuber H., Nykvist B., De Wit C.A., Hughes T., van der Leeuw S., Rodhe H., Sörlin S., Snyder P.K., Costanza R., Svedin U., Falkenmark M., Karlberg L., Corell R. W., Fabry V. J., Hansen J., Walker B., Liverman D., Richardson K., Crutzen P., Foley J. 2009. Planetary boundaries: exploring the safe operating space for humanity. Ecology and Society 14(2): 32.
Saintenoy-Simon J. 2006. Première liste des espèces rares, menacées et protégées de la Région Wallonne (Ptéridophytes et Spermatophytes). Version 1. Belgium. Available from http://observatoire.biodiversite.wallonie.be/especes/flore/LR2010/liste.aspx
Statistics Belgium. 2019. State of Belgian Fauna and Flora. Available from https://statbel.fgov.be/fr/themes/environnement/biodiversite
Temple H.J., Cox N.A. 2009. European Red List of Amphibians. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. 44 p.
Thomaes A, Drumont A, Crèvecoeur L., Maes D. 2015. Rode Lijst van de houtbewonende bladsprietkevers: soorten van holle bomen meest bedreigd. Natuur.Focus 14(14): 100–106.
Triest L., Breine J., Crohain N. , Josens G. 2008. Evaluatie van de ecologische staat van sterk veranderde en kunstmatige waterlichamen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zoals bepaald in de Kaderrichtlijn Water 2000/60/EG. Brussels. 226 p.
Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P., Verkruysse W., De Beer D. 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels Gewest. Brussels: Instituut voor natuur- en bosonderzoek, Nationale Plantentuin van België & Flower. 1007 p.
Van Landuyt W., De Beer D. 2017. Een Rode Lijst van de hauwmossen (Anthocerotophyta), levermossen (Marchantiophyta) en bladmossen (Bryophyta) van Vlaanderen (Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek 2017 (48)). Brussel, Belgium: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. 59 p.
van Swaay C., Maes D., Collins S., Munguira M.L., Šašić M., Settele J., Verovnik R., Warren M., Wiemers M., Wynhoff I., Cuttelod A. 2011. Applying IUCN criteria to invertebrates: How red is the Red List of European butterflies? Biological Conservation 144(1): 470–478. DOI: 10.1016/j.biocon.2010.09.034
Vandelannoote A., Coeck J. 1998. Rode lijst van de inheemse en ingeburgerde zoet- en brakwatersoorten en van de rondbekken in Vlaanderen. In: A. Vandelannoote, R. Yseboodt, B. Bruylants, R.F. Verheyen, J. Coeck, J. Maes, C. Belpaire, G. Van Thuyne, B. Denayer, J. Beyens, D. De Charleroy, P. Vandenabeele (Eds.): Atlas van de Vlaamse beek- en riviervissen. Wijnegem: Water-Energik-vLario. P. 259–264.
Verreycken H., Van Thuyne G., Belpaire C., Breine J., Buysse D., Coeck J., Mouton A., Stevens M., Van den Neucker T., De Bruyn L., Maes D. 2012. De IUCN Rode Lijst van de zoetwatervissen in Vlaanderen, Rapporten van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO.R.2012.23). Brussel: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. 19 p.
Verreycken H., Belpaire C., Van Thuyne G., Breine J., Buysse D., Coeck J., Mouton A., Stevens M., Vandenneucker T., De Bruyn L., Maes D. 2014. IUCN Red List of freshwater fishes and lampreys in Flanders (north Belgium). Fisheries Management and Ecology 21(2): 122–132. DOI: 10.1111/fme.12052
Walleyn R., Verbeken A. 1999. Een gedocumenteerde Rode Lijst van enkele groepen paddestoelen (macrofungi) van Vlaanderen. Brussel: Instituut voor Natuurbehoud. 84 p.
Weiserbs A., Jacobs J.P. 2005. Amphibiens et Reptiles de la Région de Bruxelles-Capitale – Amfibieën en Reptielen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Brussels: Aves-IBGE-BIM. 109 p.
Weiserbs A., Jacobs J.P. 2007. Oiseaux nicheurs de Bruxelles, 2000–2004: répartition, effectifs, évolution. Liège: Aves. 288 p.